Je loopt door een onbekende stad. Je richt je mobiele telefoon op een bepaald gebouw en het toestel tovert informatie over de architect en de geschiedenis van het gebouw op je scherm zonder dat je ook maar één zoekterm hebt ingegeven. Bovendien vertelt je smartphone ook nog eens dat op nauwelijks honderd meter naar het westen een interessante boekhandel te vinden is waar je toeristische gidsen over de omgeving kan kopen. Wegwijzers en kaarten worden bovenop het beeld van de omgeving geplakt op het touchscreen van je smartphone. In die winkel scan je met het toestel QR-codes op de achterflap van het boek om een e- bookversie te kopen. Een Friend Finder-app toont je op een Google Maps-kaart dat je vrouw ondertussen een museum bezoekt. Handig om elkaar snel weer terug te vinden. Verdwalen hoort er niet meer bij. Je vrouw krijgt op haar smartphone automatisch informatie over de aanwezige kunstwerken of 3D-modellen van verdwenen gebouwen te zien. Welkom in de wereld van augmented reality.
Augmented reality is vooral ook voer voor kunstenaars. De Franse kunstenaar Patrice Warrener verpakte de stadhuizen van Leuven en Gouda in een indrukwekkende lichtprojectie. In Lausanne bouwden een reeks studenten van het CV-lab en de universiteit het bevreemdende "The Haunted book" een bizar AR- kunstwerk... Augmented reality is een hot item. Het spreekt tot de verbeelding, heeft een hoog wow-gehalte, maar schrikt anderen ook weer af. Het lijkt immers alsof toestellen aan het denken gaan en roept voor sommigen het spookbeeld van kunstmatige intelligentie en Big Brother-toestanden op. Augmented reality is op zich niet nieuw. In een aantal toepassingen is het zodanig ingeburgerd dat we het zelfs niet meer merken. De echte explosie van augmented reality moet echter nog komen. De boost is o.a. een gevolg van de groei van het mobiele internet en het succes van toestellen met iOS (iPhone, iPad) en Android.
Het is niet zo eenvoudig om het begrip augmented reality duidelijk te omschrijven. In het Nederlands vertaalt men het vaak als 'toegevoegde realiteit', maar 'uitgebreide' of 'verhoogde werkelijkheid' dekt misschien beter de lading. In de rest van het boek zullen we de Engelstalige afkorting AR gebruiken. Bij AR worden directe of indirecte live beelden aangevuld met digitale door de computer gegenereerde informatie. Die informatie wordt als een gedeeltelijk transparante laag over de live-beelden heen gelegd. De term AR zou in 1990 voor het eerst gebruikt zijn door Thomas Caudell, een ontwikkelaar bij Boeing. Hij gebruikte de term voor een head mounted display (HMD) die de arbeiders die de bedrading in de vliegtuigen aanbrachten, moest helpen bij die ingewikkelde taak. De digitale beelden verrijken hun beeld van de werkelijkheid. De HMD zelf was geen uitvinding van Thomas Caudell, maar werd reeds in de jaren '60 van de vorige eeuw ontwikkeld door de computerwetenschappers Bob Sproull en Ivan Sutherland, voor de weergave van virtual reality-beelden.
Tegenwoordig kennen we AR vooral van applicaties op smartphones met iOS en Google Android. Die AR-apps nemen met de webcam een live beeld van de omgeving en voorzien dit van een extra laag informatie. Omdat de zoekopdracht niet meer door de gebruiker wordt ingegeven, maar automatisch door het toestel wordt opgevraagd en weergegeven, lijkt het alsof we hier met kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (AI) te maken hebben. Vaak is de waarheid iets minder geavanceerd, maar je kan het gerust als een eerste stap zien in de richting van AI in de dagdagelijkse werkelijkheid. De invoer voor AR komt soms, maar lang niet altijd via user-input, maar tegenwoordig vaak via sensoren en chips. Een smartphone met AR-functionaliteit registreert via een GPS-chip de lokatie van de gebruiker en via een digitaal kompas zijn oriëntatie, vergelijkt de resultaten met de informatie in een databank en toont het eindresultaat aan de gebruiker. Bij indirecte AR zijn de gegevens vaak wel door "onzichtbare" personen ingegeven, daarom stellen gebruikers zich in dit geval minder vragen.
Toepassingen van AR zijn echter niet nieuw. Henry Dircks slaagde er in 1862 in met de hulp van de Londense hoogleraar scheikunde John Pepper om een 'virtuele' geest te laten verschijnen met behulp van toverlantaarns. In de kinderpark Efteling wordt 'Pepper's Ghost'-techniek o.a. gebruikt bij de prachtige voorstelling van 'het meisje met de zwavelstokjes'. Een uitgebreide beschrijving van de techniek vind je op http://en.wikipedia.org/wiki/Pepper's_ghost.
Lees de volledige tekst in ons boek "Niet van gisteren".